Γέννηση και θάνατος του ήρωα: Εντυπώσεις από μια πρωτοποριακή παράσταση χορού στην πόλη μας

Φωτογραφίες Γιώργος Τερζής

“Είναι αυτό η τέχνη της κρίσης; Είμαστε εμείς οι μικροί, οι γελοίοι, οι τιποτένιοι, ικανοί για μια ηρωική παλινόρθωση;”

Η μαυροφορεμένη Ελληνίδα με το πλακάτ που προδόθηκε από την «ελπίδα»

Η ελληνίδα που «ξεροσταλιάζει» στις πλατείες τα τελευταία 5 χρόνια διαδηλώνοντας την αντίδραση της στην λιτότητα φαίνεται να στέκει ως μάρτυρας στο λαϊκό σκωπτικό γνωμικό «οι κυβερνήσεις αλλάζουν, τα μνημόνια μένουν».

Πρόκειται για μια γνωστή φιγούρα των διαδηλώσεων των τελευταίων χρόνων και πάντα φέρει μαζί
 της ένα πλακάτ στο οποίο αναγράφεται πάντα ένα σύνθημα που φαίνεται να εκφράζει την ίδια.

Αν κρίνει κανείς από το τελευταίο της πλακάτ η ελπίδα φαίνεται να την έχει εγκαταλείψει και όπως θα συμπλήρωνε κάποιος, ίσως η Ελλάδα αυτή την φορά να προδόθηκε από την ελπίδα ότι υπάρχει εναλλακτική λύση στην λιτότητα.

Η ίδια γυναίκα μόλις τρεις μήνες πριν κατά τις εκδηλώσεις της πρωτομαγιάς έφερε ένα πλακάτ που το σύνθημα που ήταν γραμμένο σε αυτό έδειχνε μια πολύ διαφορετική και σίγουρα περισσότερη μαχητική και διεκδικητική πολιτική στάση.

Για τους πολίτες που βρέθηκαν έξω από την βουλή, ύστερα από κάλεσμα της ΑΔΕΔΥ, για να διαδηλώσουν την αντίθεση τους στα σκληρά νέα μέτρα που έρχονται μαζί με αυτή την συμφωνία, αλλά και για αυτούς που παρακολουθούν τα τεκταινόμενα από τους τηλεοπτικούς δέκτες, η κατάσταση φαντάζει σαν μια «επανάληψη της ιστορίας ως φάρσα», ένα dejavu, μιας εφιαλτικής εμπειρίας που παρά τις προσπάθειες και τις θυσίες του ελληνικού λαού, επανέρχεται για να «ζητήσει και τα ρέστα».

«Μπιάφρα καταντήσαμε» - Το πολιτισμικό σοκ των αστών αντιμέτωπων με τους βιότοπους της φτώχειας

 Είναι μεσημέρι λίγο μετά τις 3:00 σε ένα πολυσύχναστο σταθμό του ηλεκτρικού σιδηρόδρομου. Η αποβάθρα είναι κατάμεστη με κόσμο όλων των ηλικιών και αποχρώσεων, που προσπαθεί να επιστρέψει στο καταφύγιο του μετά από μια κουραστική μέρα δουλειάς.
Οι πόρτες του βαγονιού ανοίγουν και το πλήθος στριμώχνεται όπως όπως, προκειμένου να χωρέσουν όλοι μέσα.
Κανείς δεν σκέφτεται να πάρει το επόμενο τρένο. Ακόμα και το ευκαταφρόνητο χρονικό διάστημα πέντε λεπτών, φαντάζει πολύτιμο εντός των μητροπολιτικών συσχετισμών.

Κανείς δεν παραπονιέται καθώς ο ζωτικός χώρος συρρικνώνεται και οι άνθρωποι αναγκάζονται σε μια κλειστοφοβική εγγύτητα με τους συνεπιβάτες τους.Σχεδόν κανείς δηλαδή…

Ένας περιποιημένος μεσόκοπος «μπουρζουάς» στέκεται στην αποβάθρα και διστάζει.Φωνάζει προς τους επιβάτες του βαγονιού όλο αγανάκτηση:
«Πω πω! Μπιάφρα καταντήσαμε»

Η Μπιάφρα βέβαια ήταν ένα αφρικανικό κρατίδιο που δεν υπάρχει πια. Κατά την δεκαετία του 1960, λίγο μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Νιγηρίας από την Μ. Βρετανία, η χώρα διχάστηκε από ένα αιματηρό εμφύλιο πόλεμο.

Πρωταγωνιστές σε αυτή την σύρραξη ήταν η επίσημη κυβέρνηση της χώρας από την μια πλευρά και το στρατιωτικό καθεστώς που είχε καταλάβει το τμήμα της χώρας που τότε ήταν γνωστό ως Μπιάφρα.
Αυτός ο αφρικανικός πόλεμος έγινε γνωστός στην Ελλάδα λόγω του λιμού που έπληξε τον πληθυσμό.

«Τα παιδιά της Μπιάφρα» έγιναν συνώνυμο της αποστέωσης και έκτοτε αυτή η παρομοίωση έμεινε να χρησιμοποιείται στην ελληνική γλώσσα για να περιγράψει την συνθήκη ακραίας και παρατεταμένης ασιτίας και γενικότερης εξαθλίωσης.

Το ξέχειλο βαγόνι στο σταθμό της Ομόνοιας δεν θύμιζε καθόλου την Μπιάφρα.Αν είχε μια αναλογία στην ιστορία των ανθρώπινων συναθροίσεων αυτή θα ήταν οι θάλαμοι αερίων του ναζιστικού στρατοπέδου του Άουσβιτς.

Η ζέστη των ιδρωμένων κορμιών και οι οσμές που φανερώνουν τις εξωτικές διατροφικές συνήθειες των επιβατών δημιουργούν ένα σοκ στις αισθήσεις.

Το πρόβλημα όμως του παρφουμαρισμένου, «καθώς πρέπει» πολίτη που αρνούνταν πεισματικά να γίνει ένα σώμα με την μάζα είχε να κάνει περισσότερο με ζητήματα ποιότητας και όχι ποσότητας.

Αυτό που φάνηκε να τον εξοργίζει δεν ήταν ο συνωστισμός μέσα στο βαγόνι αλλά η πολυεθνική σύσταση των επιβατών.

«Γίναμε Μπιάφρα» φώναζε με αγανάκτηση, δεν διάλεξε να εκφράσει την οργή του με κάποια άλλη από τις κατάλληλες παρομοιώσεις της ελληνικής γλώσσας.

Δεν έλεγε «γίναμε σαρδέλες», ή «γίναμε κονσέρβα» επέμενε να μνημονεύει το κρατίδιο της Αφρικής που πλέον απαντάται μόνο στα βιβλία της Ιστορίας.

Αυτό που ίσως δεν γνώριζε ο συγκεκριμένος άνθρωπος, αλλά και πολλοί άλλοι της συνομοταξίας του, είναι ότι τα μέσα μαζικής μεταφοράς, όπως και οποιαδήποτε άλλη περιοχή της πόλης που εντάσσεται στους βιότοπους των φτωχών,είναι σημείο συγχρωτισμού των οικονομικά και κοινωνικά υποβαθμισμένων ανθρώπων.

Σημείο συνάντησης των "αποκλεισμένων" αυτοχθόνων και των "νεοφερμένων στην μιζέρια μας" μεταναστών. Οι άνθρωποι που ζουν στις λαϊκές συνοικίες και ψωνίζουν από τις λαϊκές αγορές,είναι σε μεγάλο βαθμό εξοικειωμένοι με αυτή την πραγματικότητα της συνύπαρξης.

Αρκετοί από αυτούς αντιλαμβάνονται τις αναγκαιότητες αλλά και τις θετικές όψεις αυτής της συμβίωσης.

Κατά αναλογία με τους αστούς,που ο κοινός παρονομαστής,το διαβατήριο για την ένταξη στο club,είναι το υψηλό εισόδημα και η μετουσίωση αυτού σε μονοκατοικία με κήπο στα Βόρεια Προάστια συνοδευόμενη από μια περήφανη και αυτόνομη μετακίνηση με κάποιο Kayen, για τους ανθρώπους που συνωστίζονται στα βαγόνια,τα λεωφορεία και τις ουρές των συσσιτίων,το συνδετικό στοιχείο είναι η φτώχεια και η έκφραση αυτής μέσω των καταναγκαστικών επιλογών της.

Οι ζωές τους «σταβλίζονται» σε ετοιμόρροπες πολυκατοικίες, οι γείτονες τους προέρχονται από τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, ενώ τα σχολεία που στέλνουν τα παιδιά τους είναι το κατεξοχήν περιβάλλον της ένταξης των μεταναστών στην ελληνική κοινωνία. 

Όσο και αν ο ρατσισμός εμφανίζεται παντού ύπουλα, δεν μπορεί να κάμψει εκείνα στα στοιχεία της ανθρώπινης φύσης που συνάπτουν νομοτελειακά σχέσεις φιλίας, αποδοχής και συνεργασίας με άλλους μέσα στο ζωτικό περιβάλλον του κάθε άνθρωπου, μέσα στην κοινωνία.

Με τον ίδιο τρόπο που ο φόβος και η μισαλλοδοξία σε κάποιους εμφανίζεται σαν φυσική ανθρώπινη αντίδραση απέναντι στο άγνωστο και διαφορετικό, έτσι και η πηγαία καλοσύνη και η κοινωνική συμπεριφορά προκύπτει φυσικά σε πολλούς ανθρώπους, όσο πιεσμένοι και αν αισθάνονται. Έχουν την ικανότητα αγάπης, ως φυσικό χάρισμα που επιτρέπει στο υποκείμενο να αντιληφθεί τον εαυτό του μέσα στο δέρμα των υπάρξεων που έχει απέναντι του. 

Σε κάθε περίπτωση οι εκλύσεις του για κοινωνική μηχανική και ευγονική στον πληθυσμό του βαγονιού δεν βρήκαν την ανταπόκριση που ενδεχομένως περίμενε… Δεν ξεκίνησε κάποιο πογκρόμ κατά των έγχρωμων επιβατών και αντί αυτού εισέπραξε την χλεύη αρκετών, ξένων και αυτοχθόνων… "Αν δεν σου αρέσει μην μπεις", "φώναξε να έλθει η λιμουζίνα και άδειασε μας την γωνιά",“Εσύ δεν έχεις ευθύνη νομίζεις;”

 

Ίσως πάλι η ένσταση του συγκεκριμένου ανθρώπου να σχετίζεται με την εγγενή παραδοξότητα της νεοελληνικής ταυτότητας.

 Το παλιό ιδεολόγημα που υποστηρίζει ότι η Ελλάδα ανήκει στον Δυτικό κόσμο. 

Ως εκ τούτου οι «τριτοκοσμικές» συνθήκες μέσα στις οποίες διαβιεί σημαντικό μέρος της κοινωνίας δεν έχουν θέση εδώ. Θα έπρεπε λοιπόν βάση αυτής της λογικής να εξαλείψουμε την φτώχεια και την ανθρώπινη δυστυχία γιατί χαλάει την εικόνα των εμπορικών κέντρων. Να «πετάξουμε στον Καιάδα» κάθε υποψία κοινωνικής και οικονομικής δυσαρμονίας, ακόμα και αν αυτή είναι η βάση του ίδιου του συστήματος ανισότητας που επιτρέπει στους λίγους να ζουν στη  χλοερή όχθη του ποταμού.
  
Το βαγόνι ξεκίνησε και αυτός παρέμεινε ένα «φάντασμα» στην αποβάθρα να καταριέται τους θεούς της Ελλάδας που τον ανάγκασαν να μοιράζεται αυτό τον «ευλογημένο» τόπο μαζί με κοινωνικά και ίσως, στην δική του νοοτροπία, φυλετικά κατώτερους.

"Ευρώπη γίναμε" - Όταν χέρι τεχνοκράτη σχεδιάζει τις εργατικές διαδηλώσεις

                                                                                                                                                   

Όταν χέρι τεχνοκράτη σχεδιάζει τις εργατικές διαδηλώσεις τα πάντα παίρνουν ένα ευρωπαϊκό αέρα  

Ο "χρυσός" έχει την τιμητική του και ο ΄Αδωνις Γεωργιαδης συμμετέχει ίσως, στην πρώτη πορεία διαμαρτυρίας στην ζωή του. Από άποψη οργάνωσης αυτές οι νέου τύπου πορείες, του σωματείου εργαζομένων της Eldorado, που συνοδεύονται από μεγάλη δημοσιογραφική κάλυψη και μελετημένη υλικοτεχνική λογιστική,  κάνουν την οργάνωση  του ΠΑΜΕ να φαίνεται σαν να είναι στην "άλλη πλευρά του καθρέπτη". Όσον αφορά το μοντέλο κινητοποίησης της "άλλης αριστεράς" που επαφίεται στις κοινωνικές οργανώσεις δεν υπάρχει σύγκριση σε τεχνοκρατικό επίπεδο.

Όταν χέρι τεχνοκράτη σχεδιάζει τις εργατικές διαδηλώσεις τα πάντα παίρνουν ένα ευρωπαϊκό αέρα

Οι υπάλληλοι της εταιρείας Καναδο-ελληνικών συμφερόντων μάλλον γνωρίζουν ότι αν περίμεναν μόνο από τα δικά τους ταμεία, η διαδήλωση σήμερα θα ήταν ενδεχομένως ισχνότερη και χωρίς την ώθηση και τα μέσα που παρέχει μια στενή ταύτιση συμφερόντων με επιχειρηματίες που έχουν πρόσβαση σε πολλές επιχειρηματικές δραστηριότητες, με τα ΜΜΕ να είναι μια από αυτές.

 Ηχεία και ενισχυτικά συστήματα ήχου μεταφέρονται με φορτηγά κατά μήκος της πορείας παίζοντας στο διαπασών τραγούδια του Βασίλη Παπακωνσταντίνου, του Λοΐζου και του Θεοδωράκη.Τουλάχιστον ένα ιδιωτικό ασθενοφόρο είναι παρών.
 Παρατηρώ το πλήθος και δείχνει να είναι οργανωμένο σε υποομάδες. Αντιλαμβάνομαι σύντομα ότι  διοικούνται από άτυπους και μη ομαδάρχες, που επιτελούν και ρόλο "ντουντούκας". Δίνουν τα συνθήματα και τον παλμό.
Είναι σαν "ατζιτάτορες" του παλιού καιρού, ενεργοποιημένοι όμως σε ένα μεταμοντέρνο περιβάλλον. 
Αυτοί οι εργάτες βρίσκονται σε καλή σχέση με την εταιρεία.Την ερώτηση αν είναι από ειδύλλιο ή προξενιό ο "γάμος" δεν μπορώ να την απαντήσω. Αυτοί που ρώτησα με διαβεβαίωσαν ότι κατέβηκαν στην Αθήνα με την θέληση τους "για να μην φύγει η εταιρεία". Δεν θέλουν να χάσουν τις δουλειές τους, αμφισβητούν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της εξόρυξης και αποδίδουν τις αντιδράσεις σε μικροπολιτικές σκοπιμότητες. "Ο ΣΥΡΙΖΑ έβγαλε βουλευτή από τη φασαρία με τις Σκουριές" μου λέει ένας μεταλλωρύχος. Άλλοι πάλι ισχυρίζονται ότι ανάμεσα τους υπάρχουν πολλοί που ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ. Άλλωστε η τωρινή κυβέρνηση δεν κέρδισε μόνο αριστερούς ψήφους στις τελευταίες εκλογές σκέφτομαι. Δείχνουν να αναγνωρίζουν το προσωπικό και τοπικό τους συμφέρον, σαν να είναι "συνδεδεμένο με αυτό της εργοδότριας Eldorado Gold/Ελληνικός Χρυσός και για αυτό συμμετέχουν σε αυτή την διαδήλωση. Ανάμεσα τους υπάρχουν όλες οι ηλικίες, πολλοί νέοι άνθρωποι και παιδιά. Μαθαίνω ότι έχουν έρθει όλοι μαζί με τις οικογένειες τους σε λεωφορεία ναυλωμένα από την εταιρεία. Μου θυμίζει κάτι από τις προεκλογικές εκστρατείες στο σχετικά πρόσφατο πολιτικό παρελθόν της Ελλάδας.

Συναντάμε και πολλούς στα καφενεία και τους ίσκιους των γύρω δρόμων. "Ο διάβολος έβαλε το χέρι του" φαίνεται γιατί όταν έφτασα στο σημείο. ο πρώτος άνθρωπος που του απεύθυνα μια ερώτηση ήταν αγγλόφωνος.

"Τι είσαι εσύ;" Ρωτώ. "Επιβλέπω μια ομάδα εργατών στα εργοστάσια" μου απαντάει πίσω από τους σκοτεινούς φακούς του. "Πως είναι δυνατόν η αριστερά να μην υπερασπίζεται τους μεταλλωρύχους;"ρωτάει με κάποιο παράπονο.

Του απαντώ με ερώτηση - Πως νιώθεις που συμμετέχεις σε μια ασυνήθιστη διαδήλωση που οι εργάτες φωνάζουν υπέρ της εταιρείας; Δεν έχει κάτι να πει και δεν έχει πρόβλημα να φωτογραφηθεί αλλά δεν θέλει να αναφέρω την ακριβή εθνικότητα του, "Παράξενο" σκέφτομαι και πάω πιο κάτω.

Έχει έρθει ο γνωστός δεξιός πολιτικός που φορά το κίτρινο κράνος των μεταλλωρύχων και μπαίνει μέσα στο υπουργείο κάτι να παραδώσει. Υποθέτω κάποια διαμαρτυρία. Το κράνος μάλλον δεν το έβαλε για να μπει στο υπουργείο αλλά κυρίως για τους φωτογράφους. 'Ίσως σαν σύμβολο του κοινού αγώνα του με αυτό των μεταλλωρύχων. Ο πολιτευτής της δεξιάς άρχισε να μιλά και όλοι σώπασαν, Μια συνάδελφος που λανσάρει το στυλ της Μενεγάκη του χαμογελά. Ο λόγος είναι σύντομος και περιεκτικός, "δεν θα τους αφήσουμε να σταματήσουν την πρόοδο" και τα συναφή. Αποχωρεί και δεν τον ακολουθώ, έχω να στείλω άλλωστε τις φωτογραφίες στους "άλλους" που γκρινιάζουν στο γραφείο.

Προσπαθώ να ακούσω τι λέναι τα συνθήματα τους. Μοιάζουν βγαλμένα από την νεανική αριστερή εμπειρία ορισμένων. Αλλά  είναι "παιγμένα ανάποδα". Φέρνουν στον ειρμό μου τα ανάποδα μηνύματα στους δίσκους του χέβι μέταλ της δεκαετίας του εβδομήντα.

"Εργατιά - Εργατιά ενωμένη σαν γροθιά” γράφει σε ένα πανό. Είναι ένα σύνθημα με σαφή "ταξική"απόχρωση, που ενισχύεται από την απεικόνιση της γροθιάς με μια τεχνοτροπία που μας έχει συνηθίσει το κομμουνιστικό κόμμα Ελλάδας.  Στο συνθματολόγιο αυτής της "νέας τάξης" εργατών είναι στοχευμένο και "βουτηγμένο" στην παραδοξότητα των καιρών.  “Η Αριστερά σκοτώνει τους εργάτες”, ήταν ένα από αυτά τα ανάποδα παιγμένα παραδοξολογικά συνθήματα και ακούστηκε πολλές φορές  κατά την διάρκεια της παράστασης διαμαρτυρίας έξω από το υπουργείο. Αρκετά συνθήματα δείχνουν να στοχεύουν στην φωτογράφηση του "αντίπαλου" της εταιρείας και των ίδιων.
Τα ανταγωνιστικά κοινωνικά κινήματα φωτογραφίζονται με συγκεκριμένες αναφορές.  “Δεν είμαστε δολοφόνοι ούτε Αναρχικοί είμαστε εργάτες απ' την Χαλκιδική".  Είναι ένα από τα viral της ημέρας στις παρατάξεις.

Μια λωρίδα κυκλοφορίας έκλεισε στο δρόμο της πορείας προς την βουλή και όλοι  με οργάνωση, υπό την  καθοδήγηση των ομαδαρχών που αναφέρθηκαν προηγουμένως, κρατούν μελετημένες αποστάσεις. Αυτό με κάνει να σκεφτώ ότι μπορεί να θέλουν να φαίνονται πιο πολλοί στις εναέριες λήψεις...Ευρώπη γίναμε.

Θολές εντυπώσεις-Εντός των τειχών

Θολές εντυπώσεις-Εντός των τειχών-Μέρος Τέταρτο

Εισερχόμενος στην Βηθλεέμ βρέθηκα να αναλογίζομαι την σημασία αυτής της σχετικά μικρής πόλης  για την παγκόσμια ιστορία και τα μεγάλα θρησκευτικά δόγματα του Δυτικού κόσμου. Το όνομα της φέρνει στο μυαλό βιβλικές εικόνες και παραστάσεις όπως αυτές μας έχουν διαμεσολαβηθεί μέσω της λογοτεχνίας και του κινηματογράφου. Η πραγματική Βηθλεέμ όμως, μια πόλη στραγγαλισμένη από τον αποκλεισμό του τείχους  συνιστά μια τελείως διαφορετική πραγματικότητα από οτιδήποτε ο πολιτισμός μας έχει προϊδεάσει.

Σε αντίθεση με την στερεοτυπική εικόνα που έχουμε για τις αρχαίες εντειχισμένες πόλεις, στην Βηθλεέμ η παραδοξότητα έγκειται στο γεγονός ότι το τοίχος δεν υπάρχει για να αποτρέπει την είσοδο των «ξένων εισβολέων» αλλά με σκοπό να κρατά τους ανθρώπους έγκλειστούς στην πόλη. Δεν μπόρεσα να αποφύγω την αίσθηση ότι εισέρχομαι σε μια τεράστια αυτοδιοικούμενη φυλακή.

Πρόκειται για μια πόλη χτισμένη πάνω σε μια λοφώδη έκταση, με τους κεντρικούς της δρόμους να ανηφορίζουν δημοσιές σε γειτονιές ερμητικά δομημένες με χαμόσπιτα και τσιμεντένια χτίρια. Το σκυρόδερμα είναι πανταχού παρόν σαν δομικό υλικό και η πραγματικότητα του οικονομικού και γεωγραφικού αποκλεισμού φαίνεται να αναπνέει και να πάλλεται μέσα από τις μεταλλικές βέργες που προεξέχουν στις προσόψεις των μισοτελειωμένων σπιτιών.  Μια υποβόσκουσα ιερότητα αντιφάσκει με  την αίσθηση κίνδυνου και μιζέριας που αναδύεται από την ζωή εντός των τειχών.

Το τείχος χαράζει τα φανταστικά και πραγματικά σύνορα της πόλης, παρών σε κάθε γωνιά σε κάθε όριο του αστικού ιστού της Βηθλεέμ. Στις παρυφές της πόλης συναντάς μεγαλύτερη φτώχια και σε αντίθεση με την πρακτική των Ελλήνων αστών που επιλέγουν τα προάστια ως μέρος κατοικίας, στην Βηθλεέμ μάλλον, τα προάστια είναι ο τόπος αυτών που δεν έχουν την οικονομική άνεση ή την τύχη να αποτραβηχτούν στα ενδότερα της πόλης μακριά από την θέα του θεόρατου παραπετάσματος.

Στους απέναντι λόφους διακρίνεται με γυμνό μάτι ο οικισμός των Ισραηλινών έποικων. Μια υπενθύμιση του λόγου και σκοπού που εξυπηρετεί η τσιμεντένια περίφραξη. Που και που ένα κακότεχνο graffiti σπάει την μονοτονία του γκρίζου και οικειοποιείται το τείχος στις επιθυμίες και τα όνειρα που βασιλεύουν στην εντοιχισμένη πολιτεία.  

Στους δρόμους  της πόλης βλέπεις σπάνια αυτοκίνητα αλλά όταν τα βλέπεις εκπλήσσεσαι διότι με τρόπο συναφή με αυτό των ελλήνων οι παλαιστίνιοι εκφράζουν την ταυτότητα τους μέσα από τα αυτοκίνητα τους. «Πειραγμένες» νίκελ ζάντες και ογκώδεις προφυλακτήρες σε συνδυασμό με εκκωφαντική μουσική. 

Νέοι άνθρωποι πλημυρίζουν τους κεντρικούς δρόμους και όλα τα μάτια στρέφονται απροκάλυπτα στην θέα των νεοφερμένων. Η παρέα μας πρέπει να τραβούσε την προσοχή καθώς πέντε χλωμοί γκριζομάλληδες γάλλοι και ένας μεγαλόσωμος Έλληνας περιφέρονταν φαινομενικά άσκοπα εκεί που όλοι προσπαθούν να δημιουργήσουν σκοπό.

Συνεζίζεται...

Θολές εντυπώσεις- Στον δρόμο της Βηθλεέμ

Θολές εντυπώσεις- Στον δρόμο της Βηθλεέμ - Μέρος Τρίτο

Οι Γαλλόφωνοι συνεργάτες μου εκπροσωπούσαν έναν μη-κυβερνητικό οργανισμό, ο οποίος τα τελευταία χρόνια συμμετείχε με διάφορες δράσεις στην ανάδειξη του Παλαιστινιακού ζητήματος. Η οργάνωση είχε αρχικά στα λατινικά, που αντιστοιχούν σε κάτι σαν Κέντρο για τη Διεθνή Προστασία του Παλαιστινιακού Λαού. Ως φερόμενος συνεργάτης, λοιπόν, αυτής της οργάνωσης χορηγήθηκα με τα διακριτικά και τις απαραίτητες διαπιστεύσεις που όφειλα να επιδεικνύω ως διεθνής παρατηρητής των εκλογών. Αυτά ήταν ένα πλαστικοποιημένο καρτελάκι με το σήμα της Κεντρικής Εφορευτικής Επιτροπής (CEC), το ονοματεπώνυμό μου, μια κωμικά πεπλατυσμένη φωτογραφία μου και το όνομα του οργανισμού που θα εκπροσωπούσα. 

Ο δρόμος για την αρχαία πόλη της Βηθλεέμ, διασχίζει ένα άνυδρο λοφώδες τοπίο με αραιούς ελαιώνες και ξερές κοίτες ποταμών. Ο ουρανός είναι πάντα θαμπός καθώς η άμμος των ερήμων της ευρύτερης περιοχής δεν επιτρέπει των γαλάζιο ιριδισμό να κυριαρχήσει στην ματιά. Οι φιδογυριστοί στενοί δρόμοι που βρίθουν από λακκούβες και σκαμπανεβάσματα  δεν είναι πάντοτε διαγραμμισμένοι και πολλές φορές έχεις την εντύπωση ότι τα οχήματα του αντίθετου κυκλοφοριακού ρεύματος διέρχονται επικίνδυνα  κοντά στην δική σου πορεία. Βέβαια δεν συναντάς πολλά αυτοκίνητα στους δρόμους και η συγκοινωνία από την Ιερουσαλήμ προς την δυτική όχθη είναι απρόβλεπτη και προβληματική. 
Συχνά ο δρόμος διακόπτεται μπροστά από κάποιο σημείο έλεγχου των  Ισραηλινών, όπου ένοπλοι στρατιώτες, συχνά νεαρές γυναίκες και άνδρες, ελέγχουν τα έγγραφα και τις υποθέσεις των διερχόμενων. Οι έλεγχοι αυτοί συμβαίνουν με εκνευριστική συχνότητα και φαντάζουν παράλογοι καθώς δεν υπάρχει κάποιος εμφανείς λόγος να γίνονται. Σε αρκετές δε περιπτώσεις ένα σημείο ελέγχου διακόπτει τον δρόμο πριν καν περάσει ένα τέταρτο της ώρας από το τελευταίο ανάλογο σημείο της διαδρομής. Οι έλεγχοι είναι επίσης διαδικαστικοί αλλά μπορεί να γίνουν αρκετά χρονοβόροι και δυσάρεστοι, καθώς η παρουσία πυροβόλων όπλων, η άκαμπτη γραφειοκρατική συμπεριφορά των ελεγκτών και ο συχνός εκνευρισμός των διερχόμενων, που εναλλάσσεται με μια στωική καρτερικότητα, δεν αποτελούν ευτυχή συνδυασμό.  

Πλησιάζοντας στα αγροτικά προάστια της Βηθλεέμ αντικρίζεις για πρώτη φορά το Τοίχος. Το λεγόμενο "τοίχος της ντροπής" περιστοιχίζει την υπό παλαιστινιακό έλεγχο περιοχή, σε ένα παγερό τσιμεντένιο κλοιό, καθώς εκτείνεται σε μια τεράστια έκταση και αποκόπτει τους ανθρώπους της Βηθλεέμ από τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις που τυπικά τους ανήκουν, αλλά ουσιαστικά δεν έχουν εύκολη πρόσβαση σε αυτές.Οι Παλαιστίνιοι προκειμένου να βγουν από την πόλη και να επισκεφτούν τα χωράφια τους πρέπει να συνωστίζονται κατά εκατοντάδες κάθε πρωί στα διάφορα σημεία ελέγχου που βρίσκονται στις εξόδους της πόλης, επιτρέπουν την διέλευση από τις επτά το πρωί έως της επτά το απόγευμα, και φρουρούνται μέρα και νύχτα. 
Σε ένα τέτοιο σημείο ελέγχου περιμέναμε εγώ και οι Γάλλοι σύντροφοι μου για περίπου μισή ώρα ανάμεσα σε ένα πολύχρωμο πλήθος ανθρώπων κάθε ηλικίας. Η είσοδος του περάσματος ήταν φραγμένη από ένα μεταλλικό κουβούκλιο που επέτρεπε μόνο σε ένα άτομο να σταθεί μέσα του.

Ύστερα από κάποιο διάστημα μια χοντρή μπάρα μετακινούνταν και σου επέτρεπε την είσοδο σε ένα χτίριο που θύμιζε κάτι ανάμεσα σε μπάνκερ και σταθμό του υπόγειου σιδηροδρόμου. Εκεί τα έγραφα σου ελέγχονταν από εριστικούς, καχύποπτους Ισραηλινούς στρατιώτες με χαρακτηριστικά άσχημη συμπεριφορά απέναντι στους Παλαιστίνιους και μια παράξενη αμφίσημη συμπεριφορά απέναντι στους Ευρωπαίους. Ένα μείγμα τυπικότητας και περιφρόνησης. Ύστερα από κουραστικές και επίμονες διατυπώσεις μας επιτράπηκε η είσοδος στην Βηθλεέμ.

Συνεχίζεται...

Θολές εντυπώσεις-Ο Aρχαίος Ξενώνας

Μέρος δεύτερο

Μπαίνοντας στη Jaffa Gate και κατεβαίνοντας από το λεωφορείο, βρέθηκα σε μια μεσαιωνική γειτονιά με στενά πλακόστρωτα σοκάκια αετώματα και αψίδες που κάλυπταν σε σημεία την θέα του γκρίζου ουρανού του Παλαιστίνιου Γενάρη. Το κρύο ήταν τσουχτερό, πράγμα για το οποίο δεν είχα έρθει κατάλληλα προετοιμασμένος.

         Το συνηθέστερο είδος ξενοδοχείου στην παλιά Ιερουσαλήμ είναι το hostel ή ξενώνας. Ανάμεσα στα στενά και βρώμικα σοκάκια της παλιάς πόλης, δεκάδες τέτοια καταλύματα ξεπηδούν σαν βατράχια στην βροχή, από κάθε γωνιά. Υπάρχει μια ποικιλία ως προς την ποιότητα και το ύφος του κάθε ξενώνα. Συναντά κανείς αραβικούς ξενώνες, χριστιανικούς, μοναστήρια και εμπορικά τουριστικά κέντρα διαμονής.

         Το New Imperial δεν είχε μάλλον κάποιο ξεκάθαρο αισθητικό χαρακτήρα, αν εξαιρέσει κανείς τους τοίχους του που ήταν ασφυκτικά διακοσμημένοι με κάθε λογής φολκλόρ και ρούστικ εκθέματα. Μια μεγάλη ποικιλία από αυτοσχέδια έργα brut art συνωστίζονταν σε κιτρινισμένους τοίχους δίπλα σε παραδοσιακές αραβικές φορεσιές, αργιλέδες και τουριστικές αφίσες που παρουσίαζαν μια ειδυλλιακή εικόνα της Ιερουσαλήμ. 
Ήταν ένα τριώροφο κτίσμα, ψηλοτάβανο και δαιδαλώδες που είχε τη δικιά του μακρά ιστορία. Όπως κάθε πράγμα στην αρχαία συνοικία της Ιερουσαλήμ, το ξενοδοχείο εξέπεμπε ένα νοσταλγικό αρχαϊσμό, που σε συνδυασμό με την αίσθηση ξεπεσμένου μεγαλείου, δημιουργούσε μια ασφυκτικά υποβλητική ατμόσφαιρα. Πλημμύριζε όμως από ένα πολύχρωμο μωσαϊκό ανθρώπων.

 Εκτός απ’ τους Γερμανό-Γάλλους που κατά βάση βρίσκονταν εκεί για τις Παλαιστινιακές εκλογές, συναντούσες Καναδούς φοιτητές φωτογραφίας, Άγγλους οικογενειάρχες οι οποίοι διατηρούσαν μόνιμα ένα δωμάτιο στο ξενοδοχείο, που είχε ακόμα και τ’ όνομά τους γραμμένο στο ταμπελάκι της πόρτας. "The Fergusons", και ναι, σου κινούσαν την περιέργεια.      

Μια διάσημη προσωπικότητα που κάποτε είχε ζήσει εκεί, όπως επιδείκνυαν περήφανα οι αναρτημένες κορνίζες στο κύριο σαλόνι του δευτέρου ορόφου, ήταν μια Δανή συγγραφέας, που το όνομα της μου διαφεύγει. Ο Παλαιστίνιος ξενοδόχος μιλούσε άπταιστα Γαλλικά και Αγγλικά και μου φάνηκε επιτηδευμένα φιλόξενος. Έφερε επάξια την Ευρωπαϊκή ετικέτα. Αυτό ήταν μέσες-άκρες το ξενοδοχείο όπου θα έμενα τις επόμενες τέσσερις μέρες. Από εκεί θα ξεκινούσαν όλες οι εξορμήσεις μου και εκεί θα άφηνα τα πράγματά μου, καθώς είναι σοφό στην Παλαιστίνη να ταξιδεύεις ελαφρά. 

Κοιμήθηκα σ’ ένα μικρό δωμάτιο με πανύψηλο ταβάνι δίπλα στον συνταξιδιώτη μου που ήταν ήδη δύο μέρες εκεί. Ανταλλάξαμε δυο-τρία μισόλογα και μετά ο ύπνος ήρθε βαθύς.

Αγουροξυπνημένος τις εφτά το άλλο πρωί βρέθηκα να συνομιλώ με επίσης αγουροξυπνημένους μεσόκοπους Γάλλους. Δυσκολία στην επικοινωνία και μια μικρή επιφύλαξη απ’ την πλευρά μου. Η πρώτη επαφή με Ευρωπαίους ακτιβιστές με έκανε να νιώσω ότι διαφέρουμε ως προς την εγγύτητα απέναντι στους ντόπιους. Φαινομενικά, γι’ αυτούς η κατάσταση στην Παλαιστίνη ήταν ένα θέμα κυρίως θεωρητικού ενδιαφέροντος. Ένα ζήτημα που συζητιέται σε καφενεία και συνάξεις μεσόκοπων και νεόκοπων «ιεραποστόλων του διεθνούς δικαίου». Συνωμοτώντας πάνω από φλιτζάνια καφέ με τον συνταξιδιώτη μου φτάσαμε σε ομόφωνο πόρισμα «Τι να σου κάνουν κι αυτοί οι Γάλλοι ;».

Αργότερα, αυτή η εντύπωση θα άλλαζε, όπως άλλωστε και πολλές άλλες προ-εντυπώσεις που είχα γι’ αυτό τον τόπο, τους ανθρώπους του και όσους έχουν ασχοληθεί με τις υποθέσεις του. 
Συνεχίζεται….

Παλαιστινιακές Εκλογές-Θολές εντυπώσεις από ένα ταξίδι στην σκόνη

Μέρος Πρώτο

24/1 Αεροδρόμιο

Μία απ’ τις πρώτες μου εντυπώσεις κατά την άφιξή μου στο αεροδρόμιο Ben Gurion του Τελ Αβίβ, ήταν ότι το σώμα εισέρχεται σε ένα περιβάλλον πολύ οικείο. Ίσως η Μεσόγειος και το ιδιαίτερο κλίμα που διαμορφώνεται στις ακτές της να ευθύνονται για την αίσθηση αυτή, ότι ήμουν στο σπίτι μου. Κατεβαίνοντας τους γιγάντιους διαδρόμους του αεροδρομίου προς την έξοδο, συναντάς τεράστιες τοιχογραφίες και ανάγλυφα, πολλές από αυτές εμπνευσμένες από αρχαιοελληνικές παραστάσεις.

          «Απαίτησε να μην σου σφραγίσουν το διαβατήριο στο Ισραήλ, μου είχαν πει», κι αυτό για καλό λόγο. Διαβατήρια τα οποία σφραγίστηκαν στο Ισραήλ, προκαθορίζουν την απαγόρευση εισόδου σε οποιαδήποτε σχεδόν χώρα του αραβικού κόσμου. Η υπάλληλος στο κουβούκλιο ελέγχου μου έδωσε ένα προσωρινό έγγραφο με  σφραγίδα το εξάκτινο αστέρι του Δαυίδ.

         Δέκα βήματα πιο κάτω, περιστοιχισμένος από ανθρώπους πολύ κοντινούς στην όψη με τους ανθρώπους της χώρας που μεγάλωσα, βρέθηκα να απαντάω στις επιτακτικές ερωτήσεις που μου έκανε ένας πολύ νέος υπάλληλος ασφαλείας. Οι ερωτήσεις ήταν επίμονες και αποσκοπούσαν στο να προκαλέσουν κενά στη συνάφεια των απαντήσεών μου. "Έρχομαι στο Ισραήλ για τουρισμό και για μια υπόθεση που αφορούσε το Πατριαρχείο" δήλωσα, αποκρύπτοντας την ιδιότητα του διεθνούς παρατηρητή. Παρότι η παρουσία μου εκεί δικαιολογούταν λόγο του θεσμικού μου ρόλου, οι πληροφορίες μου έλεγαν ότι το Ισραήλ δεν καλό-βλέπει του ξένους που μπερδεύονται σε υποθέσεις που θεωρεί ότι εμπίπτουν αποκλειστικά στην δική του αρμοδιότητα.
Το τελευταίο περιέπλεξε την κατάσταση. Όπως φάνηκε, η σοβαροφάνεια μάλλον τους κίνησε την περιέργεια. Μετά από μια σειρά αδιάσπαστων απαντήσεων, ο υπάλληλος βαρέθηκε. Είχε κι άλλους να περιμένουν στη σειρά και με άφησε να συνεχίσω. Αποχωρώντας προς την έξοδο παρατήρησα έναν ταλαίπωρο Ιταλό που επιβεβαίωνε τους αρχικούς μου φόβους. Φορούσε την Παλαιστινιακή μαντίλα, και διαμαρτυρόταν έντονα και μάταια απέναντι σε μια άκαμπτη άρνηση εισόδου.

Αυτό που αντιλήφθηκα είναι ότι αυτή είναι μια διαδικασία εδραιωμένη στο βαθμό του εθιμοτυπικού. Ο έλεγχος όσον αφορά τις προθέσεις εισόδου είναι απλά μια ρουτίνα. Κι όπως σε κάθε ρουτίνα, οι διεκπεραιωτές της δεν ταυτίζονται με τους σκοπούς των σχεδιαστών της, απλά έκαναν μια δουλειά.

Ιερουσαλήμ

        

Ο τρόπος χρήσης των μέσων μαζικής μεταφοράς φέρει τα ανεξίτηλα σημάδια της πραγματικότητας μιας άβολης συμβίωσης Παλαιστινίων και Ισραηλινών. Οι άνθρωποι αποφεύγουν να παίρνουν λεωφορεία με μεγάλη χωρητικότητα επιβατών λόγω του γενικευμένου φόβου για βομβιστικές επιθέσεις. Το κύριο μέσο μαζικής μεταφοράς είναι τα shirut, ή shuttle όπως λέγονται αλλιώς τα μικρά λεωφορεία που συναντάς παντού σε Παλαιστίνη και Ισραήλ.

         Στην Ιερουσαλήμ έφτασα μέσα σε ένα τέτοιο λεωφορείο που κινούνταν με ιλιγγιώδη ταχύτητα σε ένα φαινομενικά νέο οδικό δίκτυο, λειτουργώντας περισσότερο σαν ταξί παρά σαν λεωφορείο. Το shirut έκανε στάσεις στις ακριβείς διευθύνσεις των επιβατών. Έτσι ένα ταξίδι 25 λεπτών μπορούσε να διαρκέσει μέχρι και μιάμιση ώρα.

         Το ξενοδοχείο μου βρισκόταν σε μια από τις εισόδους της παλαιάς πόλης της Ιερουσαλήμ. Αυτή είναι η δυτική Ιερουσαλήμ, η αραβική Ιερουσαλήμ. Είναι το μέρος της πόλης που κατοικεί μεγάλος πληθυσμός Παλαιστινίων, που θα προσέρχονταν την επόμενη μέρα στις κάλπες προκειμένου να αναδείξουν την νέα Παλαιστινιακή ηγεσία. Η είσοδος ονομάζεται Jaffa Gate και ακριβώς απέναντί της, λίγα μέτρα μπροστά από το Τείχος των Δακρύων και τον Πύργο του Δαυίδ που δεσπόζει ψηλά πάνω από την πόλη ,είχε στηθεί ένα προσωρινό εκλογικό κέντρο που τελούσε υπό την εποπτεία του ταχυδρομείου της περιοχής.

Έναντι του προσωρινού εκλογικού κέντρου βρισκόταν το ξενοδοχείο New Imperial, μέχρι πρότινος γη του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων και νυν υπό Ισραηλινή χρήση, με ένα μίσθωμα ενενήντα χρόνων.

         Μια από τις συνηθισμένες δοσοληψίες του Ελληνορθόδοξου Πατριαρχείου λειτούργησε ως αιχμή του δόρατος για  ενδο-εκκλησιαστικές συγκρούσεις και παρεκτροπές που στόλισαν τα διεθνή μ.μ.ε . Οι εικόνες  ορθόδοξων καλόγερων που αλληλο-προπηλακίζονταν στα σοκάκια της ελληνικής γειτονιάς της Ιερουσαλήμ ήταν το σύμτωμα μιας έκρυθμης κατάστασης που υπέβοσκε κάποιο καιρό στους κόλπους του πατριαρχείου. Το αποτέλεσμα: Το πατριαρχείο ουσιαστικά τελούσε πλέον υπό δύο πατριάρχες. Ο καθαιρεμένος πατριάρχης αναγνωριζόταν ακόμα απ’ το Ισραήλ, ενώ ο νυν όχι.

Συνεχίζεται….

η "ηλεκτρική λιτανεία" στην Κέρκυρα

Την Κυριακή 03 Απριλίου 2011 πραγματοποιήθηκε στον συναυλιακό χώρο ‘Επτά Τεχνών Τόπος’ μια ασυνήθιστη για τα δεδομένα της Κέρκυρας συναυλία.

Το ασυνήθιστο της περίπτωσης αφορούσε την προέλευση και σύσταση του μουσικού σχήματος Electric Litany (ηλεκτρική λιτανεία) που παρουσίασε την πρώτη δισκογραφική του δουλειά σε όσους είχαν την τύχη να παρακολουθήσουν την συναυλία.

Συνήθως ο παράγοντας τύχη δεν σχετίζετε με την προσέλευση του κοινού σε μια τέτοια εκδήλωση, δεδομένου όμως της σχεδόν ανύπαρκτης παρουσίας διαφημιστικών αφισών στους δρόμους της Κέρκυρας, μπορώ να πω ότι το συγκρότημα ήταν μάλλον τυχερό που δεν έπαιζε σε μια εντελώς άδεια αίθουσα.

Οι Electric Litany επισκεφθήκαν το νησί μας ως τον πρώτο σταθμό της Ελληνικής τους περιοδείας, μιας και η μόνιμη βάση τους βρίσκεται στο Λονδίνο. Ιδού  λοιπόν το αξιοπρόσεχτο, το συγκρότημα αυτό αποτελείτε από δύο εξαίρετους Βρετανούς μουσικούς και δύο εξίσου εξαίρετους Έλληνες εκ των οποίων ο ένας είναι ο εκ Λευκίμης ορμώμενος Αλέξανδρος Μίαρης.

Ο Αλέξανδρος ξεκίνησε την πορεία του στην μουσική αρκετά χρόνια πριν στην υπόγεια μουσική σκηνή του νησιού και υστέρα από σπουδές στο Λονδίνο, εγκαταστάθηκε μόνιμα στην πόλη που θεωρείτε μητρόπολη της σύγχρονης ευρωπαϊκής μουσικής βιομηχανίας. Οι Electric Litany υπέγραψαν το πρώτο τους δισκογραφικό συμβόλαιο το 2009 με την Πατρινή δισκογραφική εταιρία ‘Inner Ear Records’, που ειδικεύεται στην εγχωρία αγγλόφωνη εναλλακτική σκηνή, αποσπώντας διθυραμβικές κριτικές από τον εγχώριο μουσικό τύπο.  Η προώθηση του δίσκου που σε ελεύθερη μετάφραση τιτλοφορείτε: ‘πώς να κερδίσεις τον πόλεμο, παραμένοντας παιδί’ στάθηκε η αφορμή για αυτή την μουσική επίσκεψη στα πάτρια εδάφη του Αλέξανδρου.

Η συναυλία άρχισε κατά της ενεά και είκοσι μ.μ σε μια μισογεμάτη αίθουσα, με το τοπικό σχήμα των ‘Gandhi Berzerk’ να ανοίγει την παράσταση. Οι Gandhi, ένα κουαρτέτο θιασωτών του ηλεκτρικού ήχου έπαιξαν  για περίπου μια ώρα αποκλειστικά τα δικά τους τραγούδια και κατά γενική ομολογία κατάφεραν να ζεστάνουν το κοινό και να αφήσουν καλές εντυπώσεις με τον δεμένο και μεστό ήχο τους καθώς και τις δουλεμένες, αν και κάπως φασαριόζικες, συνθέσεις τους.

Η ώρα ήταν σχεδόν δέκα και μισή  όταν η Electric Litany ανέβηκαν στη σκηνή. Με αέρα και παρουσιαστικό έντονα ξενικό και απαράμιλλο επαγγελματισμό, για μιάμιση ώρα ‘ξεδίπλωσαν το κουβάρι’ των ατμοσφαιρικών τους συνθέσεων. Οι ονειρικοί ήχοι που έβγαιναν από την κιθάρα του Αλέξανδρου, οι υπνωτικοί ρυθμοί που την πλαισίωναν και ο ατμοσφαιρικός φωτισμός (επιμέλεια του Ανδρέα Τρύφωνα)δημιουργούσαν στον ακροατή μια αίσθηση ανάλογη με το να βρίσκεσαι κάτω από το νερό.

 Σαν μια πραγματική ‘ηλεκτρική λιτανεία’ η ροή της μουσικής χαρακτηριζόμενη από  μια ιδιόμορφη αισθητική ομφαλοσκόπιση, κατεύθυνε το ακροατήριο σε αισθαντικές καταστάσεις που έδειχναν να αρθρώνονται ανάμεσα στην μελαγχολία και την κάθαρση. Η στοιχειωμένη φωνή του Μίαρη, έμοιαζε να μεταφέρει αυτούσια τα συναισθηματικά αδιέξοδα της Βρετανικής πρωτεύουσας, διατηρώντας όμως ένα τρόπο που άφηνε να εννοηθεί αμυδρά η πολιτιστική καταγωγή του. Η θεματολογία των τραγουδιών καταπιάνονταν με ιδιαιτέρες συναισθηματικές καταστάσεις και αποτελούσε την ιδανική στιχουργία για την μουσική του σχήματος.

Οι Electric Litany, με την μουσική τους εκφράζουν αυτό που ονομάζουμε δια-πολιτισμική καλλιτεχνική συνεύρεση και αυτή η αίσθηση του ‘διαλόγου’ έμεινε σαν μια γλυκόπικρη επίγευση μετά το πέρας της τελευταίας αντήχησης στον χώρο.

 Το μόνο μελανό σημείο της βραδιάς, η σχετικά μικρή προσέλευση του κοινού. Δεν ξέρω αν η καλλιτεχνική έκφραση αυτού του τύπου αφορά τους ‘πολλούς’, σίγουρα όμως η εναλλακτική έκφραση και η χρίση  μιας ξένης γλώσσας δεν πρέπει να αποτελεί αποτρεπτικό παράγοντα σε ένα τόπο που οι άνθρωποι καυχιούνται για την κοσμοπολίτικη τους ταυτότητα.

Δεν πειράζει σκέφτηκα θα τους τιμήσουν περισσότεροι στον επόμενο σταθμό τους, τα Γιάννενα.

'ενημερωση'