Τρίτη 5 Απριλίου 2016

Γέννηση και θάνατος του ήρωα: Εντυπώσεις από μια πρωτοποριακή παράσταση χορού στην πόλη μας



Φωτογραφίες Γιώργος Τερζής
“Είναι αυτό η τέχνη της κρίσης; Είμαστε εμείς οι μικροί, οι γελοίοι, οι τιποτένιοι, ικανοί για μια ηρωική παλινόρθωση;”


Καθώς διανύουμε, διόλου αισίως,τον όγδοο χρόνο της οικονομικής κρίσης, η τέχνη,και οι παράγοντες της,μοιάζουν να αποτελούν τους πλέον αδύναμους κρίκους σε μια παραγωγική αλυσίδα που μέρα με την μέρα “σκουριάζει” και αποσυντίθεται εμπρός στα μάτια μας.

Οι όποιες πρωτοβουλίες, ως προς την πρωτογενή καλλιτεχνική παραγωγή είναι δυστυχώς αφημένες στην τύχη τους,την ώρα που η κρατική μέριμνα και η θεσμική στήριξη των εγχώριων πολιτιστικών εγχειρημάτων είναι δέσμια της οικονομικής δυσπραγίας,θύμα διαρκούς ακρωτηριασμού,παραχωρημένη σε διαχειριστές που διατυμπανίζουν υπεροπτικά την άγνοια και την αδιαφορία τους απέναντι στους εγχώριους συντελεστές.

Υπό αυτές τις αντίξοες συνθήκες λοιπόν,αυτό που απαιτείται από τους καλλιτέχνες και τους ανεξάρτητους φορείς που πλαισιώνουν και υποστηρίζουν την εγχώρια καλλιτεχνική παραγωγή, είναι ένα είδος ηρωισμού,που δεν απέχει και πολύ από την τρέλα, προκειμένου να συνεχίσουν να υφίστανται και να παράγουν έργο.

Με αυτές τις σκέψεις κατά νου,παραβρέθηκα πρόσφατα σε ένα χώρο καλλιτεχνικών-χορευτικών παραστάσεων στην πόλη της Κέρκυρας, για να παρακολουθήσω μια παράσταση χοροθέατρο, που το περιεχόμενο της έμοιαζε να αντανακλά τις σκέψεις και τις ανησυχίες μου. Πρόκειται για την παράσταση με τον εμβληματικό τίτλο “ο ήρωας” που έλαβε χώρα την Δευτέρα 04 Απριλίου, σε μια “όαση” πολιτισμού που αποτελεί ευχάριστη εξαίρεση στην μονοτονία του κορφιάτικου πατροπαράδοτου “ταρατατζούμ”των μαζορετών και φιλαρμονικών.

Ο λόγος για το “Garage 21”, το πρότυπο κέντρο έρευνας και παρουσίασης επιτελεστικών τεχνών, που δημιούργησαν οι Μαίρη και Ευαγγελία Ράντου, στη Εθνική Πέλεκα. Από το 2012, αυτό το ομολογουμένως φιλόδοξο εγχείρημα, κονταροχτυπιέται με Κερκυραϊκούς “ανεμόμυλους”, επιχειρώντας να πάει λίγο παραπέρα την κουλτούρα, την παιδεία και την παρουσίαση της τέχνης του χορού και του χοροθέατρου στο νησί μας.

Πιστό στα προτάγματα της καλλιτεχνικής πρωτοπορίας, το Garage φιλοξένησε μια σόλο χορευτική performance που διαπραγματεύεται το αρχέτυπο του ήρωα και την έννοια του ηρωισμού γενικότερα. Σε συνέχεια των παραστάσεων που δόθηκαν στην Αθήνα (Νοέμβριος ’15 – Ιανουάριος ’16), το έργο της Σοφίας Μαυραγάνη, «The Hero», με βασικό ερμηνευτή και συν-δημιουργό τον εξαιρετικό Νώντα Δαμόπουλο και μουσική επένδυση του Αντώνη Παλάσκα (γνωστό ως Άλφα Π από της μέρες του στους ιστορικούς Στέρεο Νόβα) παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο κερκυραϊκό κοινό, που ανταποκρίθηκε απροσδόκητα, γεμίζοντας τον φιλόξενο χώρο του Garage 21 από νωρίς.
Φωτογραφίες Γιώργος Τερζής


Τις εννέα το βράδυ ακριβώς, ο “ήρωας” ανέβηκε επί σκηνής, φέροντας μια μάλλον ανεκδιήγητη περιβολή, μέρος των βαθύτερων συμβολισμών του έργου, που αποτελούταν από ένα παλιομοδίτικο σακάκι, ένα χρυσό κολλάν και ένα κολυμβητικό σκούφο. Από ότι συνέλεξα με την αντίληψη μου, αλλά και από τις επεξηγηματικές πληροφορίες του δελτίου τύπου της παράστασης, το σακάκι συμβόλιζε την θνητότητα του ερμηνευτή, συνθήκη από την οποία παλεύει να απεμπλακεί, προκειμένου να αναδυθεί μέσα στο “νέο δέρμα” του ήρωα.

Πολύ γρήγορα αντιλήφθηκα ότι το έργο είχε όλα τα χαρακτηριστικά του αρχαιοελληνικού δράματος, παρότι από τεχνικής άποψης ήταν σίγουρα ταγμένο στην νεοτερικότητα. Η ερμηνεία του Νώντα Δαμόπουλου έμοιαζε να ενσαρκώνει τα αταβιστικά χαρακτηριστικά μιας αρχέγονης υπαρξιακής αγωνίας, την λυσσασμένη απόγνωση και την σωματοποίηση της έντασης που συνοδεύει τις ηρωικές υπερβάσεις των θνητών. Ο “ήρωας” μάχεται με δυνάμεις αόρατες που δείχνουν να εκπορεύονται από τον ίδιο του τον εαυτό, κοιτά μέσα στο σκοτεινό πηγάδι και ασπάζεται προσωρινά την παντοδυναμία του κακού.

Ο Δαμόπουλος, υπό δαιμονική κατάληψη συσπάται και συστρέφεται μπροστά στα έκπληκτα μάτια των θεατών, που αντιμέτωποι με το παράδοξο, διασκεδάζουν την αμηχανία τους με γέλια και χάχανα που προσθέτουν μια σουρεαλιστική νότα στο δρώμενο. Η γεμάτη ένταση ερμηνεία του Δαμόπουλου πάντως, μόνο τον γέλωτα δεν μου προξενεί, αλλά είναι γνωστό ότι εμπρός στον τρόμο και την παραδοξότητα των ανθρώπινων αντιφάσεων, το μωρό γέλιο αποτελεί καταφύγιο της τετράγωνης λογικής. Το συναίσθημα που κυριαρχεί και με κατακλύζει, είναι αυτό του κλαυσίγελου, καθώς αναγνωρίζω στον απεγνωσμένο αγώνα του ήρωα, την ηρωική απόγνωση των απλών ανθρώπων αυτού του τόπου που βάλλεται με σφοδρότητα από την επέλαση του σκότους.


Φωτογραφίες Γιώργος Τερζής
Μέσα από την ευφάνταστη χορογραφία της Σοφίας Μαυραγάνη, ο Δαμόπουλος αγγίζει το ηρωικό διακύβευμα και απ- ενδύεται το σακάκι της θνητότητας του, μαζί με αυτό όμως χάνει και τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά του. Στο τέλος ο ήρωας επιστέφει στο άστυ, προσεγγίζει το κοινό και γίνεται ξανά θνητός. Αργοπεθαίνει και σπαρταρά επί μακρόν πάνω στο σανίδι, που μοιάζει να έχει βαφτεί με ιδρώτα και δάκρυα. Το συνταρακτικό τέλος, σαν τραγική κάθαρση, έρχεται με τον ερμηνευτή να πεθαίνει και τον μανδύα της θνητότητας να παραμένει επί σκηνής, σαν άδειο πουκάμισο αναρτημένο στον άνεμο της ματαιότητας.

Το δυνατό χειροκρότημα μου υπενθύμισε να πάρω μια αναπνοή. “Α ρε Νώντα! Μας έβγαλες την ψυχή” αναφώνησα και βάλθηκα να μαζέψω τα κομμάτια μου, να καλύψω την τρύπα που άνοιξε μέσα μου η συνταρακτική Performace του νεαρού καλλιτέχνη. “Είναι αυτό η τέχνη της κρίσης; Είμαστε εμείς οι μικροί, οι γελοίοι, οι τιποτένιοι, ικανοί για μια ηρωική παλινόρθωση;” αναρωτήθηκα.


Σοφία Μαυραγάνη - Νώντας Δαμόπουλος, Φωτογραφίες Γιώργος Τερζής


Χωρίς να βρίσκω απάντηση αρκέστηκα στην σωτήρια αποχαύνωση και την γλυκόπικρη γεύση που αφήνει στο στόμα κάθε εμπειρία κορύφωσης. Μόλις είχα γίνει κοινωνός μιας τελετουργίας βγαλμένης από τα σπλάχνα του χρόνου και έπρεπε να ευχαριστήσω τους συντελεστές της παράστασης, αλλά και τις όμορφες αδελφές Ράντου που μου χάρισαν αυτό το υπέροχο δώρο.....

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου