Δευτέρα 16 Δεκεμβρίου 2013

ο σοσιαλισμός των πλουσίων και το ανθρωπάκι από τα Τρίκαλα




Ο εικονοκλάστης αμερικάνος κινηματογραφιστής Michael Moore, που εδώ και χρόνια παράγει ριζοσπαστικές ταινίες και ντοκιμαντέρ, για τα δεδομένα της αμερικάνικης κοινωνίας, είχε δηλώσει κάποτε ότι: «οι πλούσιοι δεν πιστεύουν στον καπιταλισμό». Η χώρα μας δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση σε αυτή την παγκόσμια καλοστημένη φάρσα.
  Ο Moore υποστήριξε αυτή την φαινομενικά παράδοξη δήλωση διεξοδικότατα, παραθέτοντας στοιχεία που έδειχναν, ότι αν κρίνουμε από την συντεχνία που έχει στηθεί ανάμεσα στο κράτος και το μεγάλο κεφάλαιο των Η.Π.Α, οι πλούσιοι μάλλον πιστεύουν στον κεφαλαιοκρατικό σοσιαλισμό, ένα οικονομικό και κοινωνικό σύστημα που θέλει το κράτος να παρεμβαίνει σε κάθε περίπτωση που τα συμφέροντα των εταιριών και των πολύ πλουσίων θίγονται ή βάλλονται ή απλά βρίσκονται υπό δυσμενή συνθήκη.
Δεν αναφέρομαι  εδώ στο οικονομικό μοντέλο του Keynes, που πρόσφατα ξαναεμφανίστηκε στην Αμερικάνικη οικονομική πολιτική ως βαλβίδα αποσυμπίεσης για τις αυξανόμενες κοινωνικές εντάσεις και τα οικονομικά αδιέξοδα της μέχρι τώρα ακολουθούμενης πολιτικής, αλλά σε μια  ληστρική συμπόρευση κράτους και μεγάλων οικονομικών συμφερόντων που υπερβαίνει και συγκαλύπτεται πίσω από την ρητορική των υπαρχόντων  οικονομικών δόγματων.
Ένα σενάριο που διαδραματίζεται κάτω από το τραπέζι, από άκρη σε άκρη στον πλανήτη και μια κρυφή ατζέντα που ορίζει, όχι και τόσο συγκαλυμμένα πλέον, τις ζωές όλων μας.
Το σενάριο αυτό βέβαια δεν πλησιάζει καθόλου την λογική του νέο-φιλελεύθερου καπιταλισμού που είναι και το κυρίαρχο δόγμα στην Ευρώπη, η τσίχλα στα στόματα τεχνοκρατών, πολιτικών, θεωρητικών και άλλων βλαμμένων που παρότι δεν έχουν κάποιο άμεσο συμφέρoν, ασπάζονται αυτές τις αρχές. Σε αυτό το σύστημα "κεφαλαιοκρατικού σοσιαλισμού*", το αόρατο χέρι της αγοράς φαίνεται να υπάρχει για να χαϊδεύει τα συμφέροντα τον πλουσίων και να «σαπακιάζει στις φάπες» όλους τους υπόλοιπους.
Η χώρα μας δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση σε αυτή την παγκόσμια καλοστημένη πλεκτάνη. Αν κρίνουμε από το γεγονός ότι εν καιρώ κρίσης οι πλούσιοι συνεχίζουν να χαίρουν σχετικής φορολογικής ασυλίας, {λόγω της φύσης του φορολογικού συστήματος που ρίχνει το βάρος στις πλάτες μισθωτών και συνταξιούχων, της πρακτικής των τραπεζών να τηρούν μυστικότητα (συνενοχή) στις καταθέσεις, τον διεθνισμό του κεφαλαίου, και εν μέρη εξαιτίας των πολιτικών συσχετισμών που διαπλέκονται με την οικονομική δραστηριότητα} και να αυξάνουν σημαντικά τις περιουσίες τους , τότε και εμείς υπαγόμαστε κανονικότατα στις χώρες του «υπαρκτού σοσιαλισμού των πλουσίων». Τα κατάπτυστα μέτρα που εφαρμόζονται στον εργασιακό τομέα, και η συρρίκνωση του κράτους πρόνοιας δεν αποτελούν αυθαίρετη πρωτοβουλία της τρόικας, αλλά προκύπτουν σε συνεννόηση με τους μεγάλο-εργοδοτικούς οργανισμούς της Ευρωζώνης και σύμφωνα με την λογική του αχαλίνωτου καπιταλισμού αποτελούν βέλτιστες πρακτικές για την απελευθέρωση της οικονομίας. Το ερώτημα βέβαια που πρέπει να θέτει ένας εργαζόμενος, ένας συνταξιούχος ένας άνεργος στην Ελλάδα της κρίσης είναι ποιός αλήθεια ωφελείται από αυτή την «απελευθέρωση»;

Το δόγμα των οικονομολόγων
  Η απάντηση των τεχνοκρατών είναι ότι η απελευθέρωση της αγοράς, συμπεριλαμβανόμενης της «αγοράς ανθρώπινου δυναμικού» θα βελτιώσει σταδιακά τις γενικότερες συνθήκες ανταγωνισμού της οικονομίας με αποτέλεσμα να μειώνονται οι τιμές των προϊόντων και έτσι να ελαχιστοποιείται το κόστος κατανάλωσης. Σύμφωνα με αυτή λοιπόν την λογική οι εργαζόμενοι βγαίνουν, στο τέλος, κερδισμένοι, καθώς έχουν περισσότερα χρήματα στην τσέπη και έτσι αναπτύσσεται συνολικά η οικονομία και αυξάνεται ο πλούτος για όλη την κοινωνία. Βέβαια αυτό που δεν λαμβάνει υπόψη της αυτή η μηχανιστική λογική είναι το γεγονός του ότι οι πλουτοπαραγωγικές δυνατότητες της κάθε χώρας σχετίζονται σε αρκετές περιπτώσεις με έξω-οικονομικούς παράγοντες, όπως τα πολιτικά και πολιτισμικά συστήματα μέσα στα οποία λειτουργεί και υπάρχει η εκάστοτε κοινωνία, καθώς και τις ιδιαίτερες ιστορικές συγκυρίες που ορίζουν και περιορίζουν την οικονομική δραστηριότητα. Υπό το πρίσμα αυτής της υποτιθέμενης αντικειμενικής θεώρησης των οικονομολόγων, συγκαλύπτεται το γεγονός ότι η έννοια του πλούτου, την οποία αυτή η θέση διαπραγματεύεται και προπαγανδίζει, είναι στατική και σχετίζεται με μια πολύ συγκεκριμένη πολιτισμική αντίληψη της ευημερίας. Αυτή είναι η έννοια του πλούτου ως υλική συσσώρευση, που και αυτή η αντίληψη με την σειρά της, απορρέει από ένα πολύ συγκεκριμένο σύστημα ιδεών και μια πεπερασμένη ιστορική συγκυρία. Σύμφωνα με τον κλασσικό γερμανό κοινωνιολόγο Max Weber, το οικονομικό και κοινωνικό σύστημα που ορίζει τις ζωές των Ευρωπαίων από την Αναγέννηση και μετά, έχει τις ρίζες στην Καλβινιστική θρησκευτική αντίληψη της επίγειας θείας χάρης, που επιτυγχάνεται μέσω από την αυταπάρνηση των απολαύσεων προς χάριν της αποταμίευσης. Η αποταμίευση θεωρείται από τους Καλβινιστές προτεστάντες ως η μέγιστη απόδειξη του θεάρεστου βίου και κατά κάποιο τρόπο ως το ατομικό διαβατήριο του κάθε καλού χριστιανού προς την μετά θάνατον ζωή. Όλα αυτά έχουν νόημα και μπορούν να λειτουργήσουν ως μια μέθοδος προς την επίγεια επίτευξη της ευτυχίας, άπαξ βέβαια και μιλάμε για ένα ανθρώπινο τύπο, ανάλογο του στερεοτυπικού Σκρούτζ, που αντιλαμβάνεται την ευτυχία ως ατομικό επίτευγμα και την ευημερία ως σορούς από χρυσάφι στο θησαυροφυλάκιο.

Ο πλούτος των παππούδων μας
  Πώς συνάδει όμως η προαναφερθείσα αντίληψη της οικονομίας, του πλούτου, της ευημερίας και κατ’ επέκταση της εν ζωή ευτυχίας, όταν αναλογιζόμαστε ένα τύπο ανθρώπου, που όπως ο ξεχασμένος μακρινός μας πρόγονος, ο Επίκουρος από την Σάμο, αντιλαμβάνεται την ευτυχία σαν ένα όμορφο κήπο, όπου ο ίδιος και οι φίλοι του, ή η οικογένεια του κάθονται και παίζουν τάβλι, τρώνε σύκα, απολαμβάνουν τον πρωινό ήλιο και συζητούν επί πάντως επιστητού. Ο πλούτος, στο βαθμό που είναι η βάση της ευτυχίας σε μια κοινωνία, ορίζεται σε μεγάλο βαθμό από κριτήρια που απέχουν πολύ από το πόσα χρήματα έχει ο κάθε άνθρωπος στην τσέπη του. Στην Ελλάδα των παππούδων μας, που «τα όβολα» ήταν λιγοστά, ο πλούτος και η ευτυχία ορίζονταν, για τους περισσότερους, ως συνάρτηση της υγείας, της ψυχικής και οικογενειακής γαλήνης και της μακροζωίας. Για τον λόγο αυτό τα κοινωνικά αγαθά της παιδείας, της μόρφωσης της υγείας, καθώς και ο δημόσιος χαρακτήρας αυτών των αγαθών όριζαν για γενιές το μέτρο του πλούτου στη χώρα μας. Τα σπίτια και τα χωράφια έφεραν μια βαρύτητα ως εγγυήσεις της αναπαραγωγής, της οικογένειας, και της κοινωνίας γενικότερα, αλλά δεν είχαν αξία από μόνα τους ως συσσώρευση. Άλλωστε ποτέ κανένας Έλληνας, από αρχαιοτάτων χρόνων, δεν ζήλεψε την παγερή υστεροφημία μιας πολυτελούς ταφόπλακας.

Ο ρόλος του κράτους στην μνημονιακή Ελλάδα
  Στον «θαυμαστό καινούριο κόσμο» της μνημονιακής Ελλάδας αυτές οι αξίες παρουσιάζονται ως αναχρονιστικές, σαν να μην εμπίπτουν στην ηθική, τη λογική και την αρμοδιότητα του κράτους. Σαν το κράτος να μην φέρει τον ρόλο του εγγυητή της κοινωνικής αναπαραγωγής. Πρόσφατα ο βουλευτής Τρικάλων της Νέας Δημοκρατίας Μιχάλης Ταμήλος είχε την έμπνευση να ορίσει αυτή την νέα εκδοχή του «σώζον εαυτόν σωθήτω» εκστομίζοντας με ειλικρίνεια το απόσταγμα των ιδεών της πολιτικής του: « Δεν έχουμε κομμουνιστικό καθεστώς για να είμαστε αναγκασμένοι να δώσουμε δουλειά και ένα πιάτο φαΐ στον κόσμο».

-Υποθέτω ότι εντός αυτής της λογικής μπορούμε να φάμε ο ένας τον άλλο και εν συνεχεία τον Ταμήλο, όταν πεινάσουμε.

-Ποιος είναι λοιπόν ο ρόλος του κράτους στην σύγχρονη Ελλάδα;

-Μήπως ο ρόλος του δικού σου κράτους «ανθρωπάκι από τα Τρίκαλα» είναι να ξελασπώνει τους «σπόνσορες», τους δικούς σου και των ομοίων σου, όταν και όποτε το χρειαστούν;



Χρησιμοποιώ την λέξη σοσιαλισμός σαρκαστικά, προς αποφυγήν παρεξηγήσεων



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου